Birand ve Belgesellleri

Herhangi bir konuda araştırma yapmanız gerekiyor ve kaynak bulmaya çalışıyorsunuz. Kitaplar, ansiklopediler ve internet gibi  kaynaklar elinizin altında. Ancak bilgilerin doğruluğu, kaynağın objektifliğini nasıl tespit edebiliriz? Ne tür kaynaklar kullanmayı tercih edersiniz? Şahsen görsel kaynaklar her zaman favorim olmuştur. Bu nedenle belgesel izlemeye bayılırım. Peki tartışmalı bir konuyu ele alan belgesellerin güvenilirliğini nasıl anlayabiliriz? 

Mehmet Ali Birand’ın 12 Mart, 12 Eylül ve 28 Şubat belgesellerini izlerken bu konuya kafa yordum. Türkiye’nin çalkantılı yakın geçmişini konu alan bu belgeselleri fazlasıyla beğendiğimi söyleyebilirim. Olaylara mevzu bahis olan generaller, gazeteciler ve siyasileri kamera karşısına çıkarmış Birand. Bir yandan askeri güç ile ülkenin düzeleceğine inanan askerler; diğer yanda siyasi çekişmeler ve kaos içinde bir Türkiye… Bunları zaten biliyoruz diyebilirsiniz ancak değinmek istediğim nokta belgesellerde bütün bu olaylara derinlemesine ve tarafsız bir bakış açısı ile bakma çabasıdır. Normalde bu dönemle ilgili alınan bilgilerin taraflı olması alıştığımız bir şeydir; Birand’ın belgeselinde farklı görüşteki insanları dinlemek saf bilgiye erişimi sağlıyor. Bence basın özgürlüğünün her dönemde kısıtlandığı Türkiye için yeterince cesur ve objektif kaynaklar. Beni fazlasıyla üzen şey ise, her dönemde akan kan, hakları ellerinden alınan yüzbinlerce insan. Her kesim ise kendine göre haklı…

Son olarak gerek kitap gerekse internetteki kaynakları referans göstermeden önce yayıncı insana da bakılması gerektiğini savunuyorum. Taraflı görüşler ve sığ çalışmalar insanı ancak daha dar bir pencereden bakmaya zorlar ve olayları yorumlama gücü azalır. Birand ise geçmişe tarafsız ve olabildiğince büyük resimden bakmaya çalışmış ve çok güzel belgeseller ortaya koymuş.