Ütopyada Sıradan Bir Gün: Maskesiz Görünme Fobisi

Ben 97 doğumluyum. 97 nesli aslında değişik bir nesil. Doğum yılları itibariyle hem Y kuşağının hem de Z kuşağının özelliklerini barındıran hibrit bir jenerasyon. Yani hem internet hem de sokaklarda varlıklarını sürdürebilmiş bir topluluğuz biz. Bizden sonra Z jenerasyonu geliyor. Onlar ise tamamen internete doğmuş bir nesil. Benim gözlemlerime göre Z jenerasyonu cesur, cüretkâr ve özgür ruhlu insanlardan oluşuyor fakat çok temel bir zayıf noktaları var: internet bağımlılığı!

Tamamen internet odaklı yaşayan bu jenerasyon, birbirlerinin değerini sosyal platformlardaki varlıklarıyla ölçüyor. Oyun yayıncılarını kendilerine idol edinip, influencer olmak hayaliyle yaşıyorlar. Onlar ve ardlarından gelen jenerasyonu asıl şekillendiren platform ise bana göre TikTok uygulaması oldu. Her ne kadar önceki jenerasyonların aptallık olarak tanımladığı bir platform olsa da TikTok özellikle Batılı gençlerde devasa değişimlere sebep oldu.

Milenyum sonrası doğanlar TikTok ile ortak bir kültür oluşturmak gibi tarihi bir ütopyaya ulaşmış durumdalar bana göre. Torontolu ve Kayserili bir genç hiç bu kadar birbirine yakın olmamıştır muhtemelen. Aynı kıyafetleri giyiyorlar, aynı müzikleri dinliyorlar, aynı akımlardan etkileniyorlar. Global bir kültür var ve 2bin ve sonrası bu kültürde yaşıyorlar.

Fakat bu global kültür geldiğimiz noktada biraz fazla global bir hal aldı diyebiliriz. Örneğin anime karakterlerinin, çizgiroman kahramanlarının ve vampirlerin dahi üyesi olabildiği bir evren çıktı ortaya. Metaverse olarak adlandırılan bir kavram bu, yani gerçek evren ve insanların hayal ettiği alt evrenlerin hep beraber var olduğu bir alternatif gerçeklik. Bugün TikTok kullanan 18 yaşındaki bir genç erkeğin en büyük hayali bir anime kızıyla beraber olmaktır muhtemelen. Yahut yine aynı yaştaki genç kız Levi Ackerman ile sevgili olma hayaliyle yanıp tutuşuyor olabilir.

Aynı zamanda bu durum bu neslin insanlarını farklı bir psikolojiye götürüyor. Tamamıyla en iyilerin öne çıktığı bu platformda var olamayan insanlar büyük bir özgüvensizlik girdabına kapılıyorlar. Bu girdabı kuvvetlendiren diğer nokta da yaşadığımız pandemi oldu muhtemelen.

Şimdi işbu yazıyı yazma nedenime geleceğim. Instagram’da takılırken çok ilginç bir gönderi gördüm ve ne olduğuna anlam veremedim. Aşağıdaki gönderiden bahsediyorum:

Anlamak için yorumlara baktığımda ise bir modern dünya dramı ile karşılaştım diyebilirim. Gerçek yüzlerini göstermekten çekinen insanlar. Evet, böyle bir durum var. Ömürlerinin kayda değer bir bölümünü maskeyle geçiren bu insanlar, artık yüzlerini göstermeye çekinir olmuşlar. Biraz gönderiyi incelediğimde birçok gencin aynı rahatsızlığı yaşadığını fark ettim.

İlkel primatlardan beri ‘yüzümüz’ bizim kimliğimizi oluşturdu. Yüzlerimizle bir karakter kazandık. Başka hiçbir canlının yüz tanıma sistemi insanlarınki kadar komplex ve gelişmiş değil. Ama pandemi ile insanlar ‘yüzsüz’ olabilme konforuna kavuşmuş durumdalar. Özellikle genç popülasyonda bu konfor büyük bir özgüven problemi olarak zuhur etmiş. Gerçek yüzlerini göstermekten korkar hale gelmişler. Buna dahil oldukları ‘metaverse’nin mükemmeliyet dayatması da eklenince, mükemmel olamadığı için kendini maskeyle saklayan binlerce genç var sanırım.

Benim anladığım, özellikle pandemi sonrası psikolojik destek alması gerekecek büyük bir genç nesil geliyor. Belki de ‘Maskesiz görünme fobisi’ diye geçecek bir terim ile beraber geliyorlar.