Koronavirüs’ü Yenen İlk Ülke: İsrail
Aralık 2019’da Çin’in Wuhan kentinden başlayıp tüm dünyaya bir anda yayılan Koronavirüs kâbusu muhtemelen çoğumuza asla bitmeyecekmiş gibi geliyor. Aşı çalışmaları, karantinalar, kapanma süreçleri derken güneş görmeden yaşayan bir nesil ortaya çıkmış durumda. Tünelin ucu en azından bizim için hala karanlık görünse de bir ülke bu kasvetli tünelden çıkmaya çok yakın: İsrail.
İsrail yaklaşık 9 milyon nüfusu ve Konya kadar yüzölçümüyle çok büyük alan kaplayan bir devlet değil. Ama gerek dini sebeplerle gerekse şartların buna zorlamasıyla vatandaşı olan tek bir Yahudi’nin bile hayatını inanılmaz önemsiyorlar. Bunu günlük hayatlarının her noktasında görebiliyorsunuz. Örneğin İsrail üretimi Merkava tanklarında diğer tanklarda olmayan ilginç bir tasarım mevcut. Tankın kıç kısmında kaçış kapakçığı yer almakta. Dünyada üretilen neredeyse tüm tanklar zırhın inceltilmemesi amacıyla böyle bir tasarıma yanaşmazken, İsraillilerin bu tasarıma geçmişler. Sebebi ise basit: Tank vurulursa içerdekiler kaçabilmeli. Diğer tanklarda ise ağır hasar durumunda içerdeki mürettebat kaçacak yer bulamadığı için önce boğularak sonra belki de yanarak hayatlarını kaybediyorlar.
Vatandaşlarına bu kadar önem veren bir ülkenin tabii ki salgın sürecinde de boş duracağı düşünülemezdi. İsrail, neredeyse tüm umut veren batı menşeili aşı çalışmalarına daha en başındayken büyük fonlar aktardı. Türk bilim adamı Uğur Şahin’in şirketi de bunlardan biri. Bu sayede tüm aşılara da erkenden sahip olabilme imkanına erişti.
2020 Aralık ayında başlayan ve büyük hızla devam eden aşılama çalışmaları sonucunda bugün ülkenin 16 yaş üstü nüfusun yüzde 60’ı aşılanmış vaziyette. Bu aşılama kampanyası bizim gibi etkinliği düşük Sinovac gibi firmaların aşılarıyla değil, Pfizer gibi yüksek etkinlikli aşılarla yürütüldü. Ayrıca nüfusunun yaklaşık yüzde 10’u da Covid-19 geçiren ülkede bugün toplumun neredeyse yüzde 70’inin Covid-19 enfeksiyonuna karşı bağışıklı olduğunu söyleyebiliyoruz. Bunu resmi verilerin dışında günlük Covid vakaları grafiğine bakarak da görebiliriz. İki büyük pik yaşayan ülke, Nisan 2021 itibariyle yüz civarına inen günlük vaka ve 10’un altında günlük ölüm açıklıyor. 16 Nisan itibariyle maske takmanın yasal zorunluluk olmayacağı ülke, şu anda neredeyse pandemi öncesi sosyal hayatına dönmek üzere.
İsrail örneği bizim gibi ülkeler ve hatta dünyanın geri kalanı için 2 büyük ders veriyor; bize ‘vatandaşlarının hayatı kendi siyasi çıkarlarının üzerinde olan ülkelerin bilim ve teknoloji ışığında nasıl düzlüğe çıkabileceği’, dünyanın geri kalanına ise ‘planlı ve hızlı bir aşılama ile pandemi kabusunun sonunun gelebileceği’.
